Εκπαιδευτικά CD - ROM

Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση υπήρξε από το ξεκίνημά της μια καινοτόμος παιδαγωγική δραστηριότητα που αξιοποιεί παλιές και νέες μεθόδους, ιδέες και υλικά, στην υπηρεσία του στόχου να μάθουν εκπαιδευτικοί και μαθητές τη λειτουργία της φύσης και του περιβάλλοντος και τον τρόπου που μπορούν οι άνθρωποι να ζουν αρμονικά μέσα σ’ αυτό.
Έτσι, δεν θα μπορούσε από τις δραστηριότητες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης να λείψει η χρήση νέων τεχνολογιών όπως οι υπολογιστές και οι δραστηριότητες όπου μπορούν αυτοί να χρησιμοποιηθούν, όπως π.χ. η αναζήτηση πληροφοριών και εκπαιδευτικού υλικού στο Διαδίκτυο (Ίντερνετ), η προβολή και χρήση εκπαιδευτικών ψηφιακών οπτικών δίσκων (CD –ROM) από μαθητές και εκπαιδευτικούς.
Με τη διάδοση μάλιστα της τεχνολογίας της πληροφορικής, αρκετοί εκπαιδευτικοί απέκτησαν σχετικές γνώσεις, κατά κανόνα με δική τους πρωτοβουλία. Βέβαια πέρσι ξεκίνησαν και Επιμορφωτικά Σεμινάρια του Υπουργείου Παιδείας, τα οποία όμως δεν περιέλαβαν όλους όσους ήθελαν να επιμορφωθούν και στα ίδια επιμορφωτικά τμήματα συμπεριέλαβαν αρχάριους και προχωρημένους, περιορίζοντας έτσι τα αποτελέσματα («φρενάρονται» έτσι οι προχωρημένοι και δυσκολεύονται πολύ οι αρχάριοι). Και βέβαια αυτά τα σεμινάρια επέμειναν κυρίως στον τρόπο χρήσης των υπολογιστών κι ελάχιστα ή καθόλου δεν ασχολήθηκαν με εκπαιδευτικά προγράμματα, τη χρήση υπολογιστών στην τάξη.
Από την άλλη, αρκετά σχολεία (δυστυχώς όχι όλα) απέκτησαν εργαστήρια υπολογιστών (με ευρωπαϊκά κονδύλια ή με τη συνεισφορά των γονέων), που είναι ένα σημαντικό απόκτημα, εφόσον βέβαια αξιοποιούνται. Για να αξιοποιηθούν όμως, απαιτείται πέρα από το μεράκι και το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών (τα οποία είναι δεδομένα), η πρόβλεψη χρόνου με τη μείωση της πίεσης του αναλυτικού προγράμματος, η συνέχιση της επιμόρφωσης όλων των εκπαιδευτικών που επιθυμούν να μάθουν τη χρήση αυτών των τεχνολογιών, κι η παροχή – δημιουργία κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Ήδη πάντως κυκλοφορούν κάποια πολύ ενδιαφέροντα CD – ROM που μπορούν να αξιοποιηθούν στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ή στη διδασκαλία συγκεκριμένων μαθημάτων, εμπλουτίζοντας το σχολικό πρόγραμμα, ανανεώνοντας τη μεθοδολογία κι ενθουσιάζοντας τα παιδιά.
Πρέπει όμως να τονίσουμε: Οι υπολογιστές δεν είναι πανάκεια. Δεν αντικαθιστούν το δάσκαλο και την ανθρώπινη επαφή. Εμπλουτίζουν το μάθημά μας, παρέχουν πληροφορίες, εικόνες, βίντεο και παιχνίδια σχετικά με το μάθημά μας, όμως το μάθημά μας δεν είναι (ούτε και πρέπει να είναι) μόνο με τη χρήση υπολογιστή. Για πολλούς λόγους: Για την αποφυγή έκθεσης των παιδιών σε ακτινοβολία για πολλή ώρα, γιατί τα παιδιά έχουν ανάγκη την κίνηση. Κι όχι μόνο θα αντιδράσουν δικαίως εάν τα καθηλώσουμε για πολλή ώρα, αλλά κι εάν δεν αντιδράσουν ή παραμείνουν καθηλωμένα για ώρες, αυτό θα έχει συνέπειες στη σωματική και ψυχική τους υγεία. Παν μέτρον άριστον λοιπόν.
Ας δούμε όμως μερικές ιδέες για εκπαιδευτικά CD-ROM που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση:
1. SOS Ενέργεια, έκδοση του ΥΠΕΠΘ και του ιδρύματος Μελετών Λαμπράκη: Χρησιμοποιώντας κινούμενα σχέδια, μιλάει για τις διάφορες μορφές ενέργειας, την ιστορία της χρήσης τους από τον άνθρωπο, τη ρύπανση του περιβάλλοντος από τη χρήση μη «καθαρών» μορφών ενέργειας, την κατασπατάληση της ενέργειας και τους τρόπους εξοικονόμησης κ.ο.κ. Περιλαμβάνει κι ένα πολύ καλό εκπαιδευτικό παιχνίδι μέσα από το οποίο τα παιδιά εμπεδώνουν τους τρόπους κατασπατάλησης ή εξοικονόμησης ενέργειας.
2. Η Ενέργεια κι εμείς, ΥΠΕΠΘ - Διεπιστημονικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Ερευνών (ΔΙΠΕ): Σχολικό Πρόγραμμα για τη χρήση των φυσικών πόρων και της ενέργειας. Απευθύνεται κυρίως σε μεγαλύτερα παιδιά, με πλούσιο πληροφοριακό και φωτογραφικό υλικό. Περιλαμβάνει φύλλα εργασίας για μαθητές, προτάσεις και ιδέες για το μάθημα, επιστημονικά στοιχεία κλπ.
3. Τα αιλουροειδή, «Ερευνητές»: Εξαιρετικό CD-ROM με πλούσιο υλικό για τα αιλουροειδή. Ο χρήστης εισάγεται σε ένα εικονικό μουσείο, όπου επιλέγει τι θέλει να δει (π.χ. η τίγρη) και βλέπει πληροφορίες, φωτογραφίες και βίντεο σχετικά με αυτό. Μπορεί ακόμη κανείς ν΄ ακούσει και τη φωνή του κάθε ζώου αλλά και να εκτυπώσει κάρτες ή εικόνες με τα ζώα αυτά.
4. Θάλασσα και θαλάσσια ζωή, Grup Multimedia: Με τη μορφή βιβλίου, από τα περιεχόμενα του οποίου μπορεί κανείς να πάει στο θέμα που τον ενδιαφέρει. Περιέχει πληροφορίες και εικόνες για τη θάλασσα, τη θαλάσσια ζωή, τη ρύπανση της θάλασσας κ.ο.κ.
5. Αιολική ενέργεια, του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ): Περιέχει επιστημονικά στοιχεία για την αιολική ενέργεια, τις ανεμογεννήτριες, στατιστικά στοιχεία, εφαρμογές τους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Απευθύνεται κυρίως σε μεγαλύτερα παιδιά.
6. Βιοαέριο, του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ): Περιέχει πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση αποβλήτων, με έμφαση στη διαχείριση αποβλήτων μεγάλων κτηνοτροφικών μονάδων. Περιέχει ακόμη πληροφορίες για τις μονάδες παραγωγής βιοαερίου στην Ελλάδα, τον τρόπο λειτουργίας τους κ.ά. Όπως και το προηγούμενο CD-ROM του ΚΑΠΕ, απευθύνεται κυρίως σε μεγάλους ή μεγαλύτερα παιδιά.
7. Ο κόσμος των ζώων, Hachette – Polaris: Εκπαιδευτική εγκυκλοπαίδεια πολυμέσων (multimedia) για παιδιά. Παρουσιάζονται 200 ζώα με πληροφορίες, κείμενα, φωτογραφίες και βίντεο, χάρτες, εκπαιδευτικά παιχνίδια, παροιμίες και μύθοι του Λαφονταίν.
8. Caretta caretta, Σύλλογος Προστασίας Θαλάσσιας Χελώνας – The Barett Foundation: Πληροφορίες, εικόνες και βίντεο για τη θαλάσσια χελώνα αλλά και για άλλα απειλούμενα είδη, για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν. Περιλαμβάνει πολύ καλά εκπαιδευτικά παιχνίδια. Είναι έκδοση του Συλλόγου Προστασίας Θαλάσσιας Χελώνας και του Ιδρύματος Barett, το οποίο ιδρύθηκε στη μνήμη της Jill Barett, βιολόγου που δούλευε εθελοντικά στο πρόγραμμα προστασίας της θαλάσσιας χελώνας στα Χανιά και βρήκε τραγικό θάνατο σε αυτοκινητιστικό ατύχημα πριν μερικά χρόνια.
9. Αλόννησος, ένας οικολογικός παράδεισος, Εταιρεία Προστασίας και Μελέτης της Μεσογειακής Φώκιας: Περιέχει πληροφορίες, εικόνες και βίντεο για τη Μεσογειακή Φώκια Monachus monachus, γνωριμία με το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Βορείων Σποράδων, χάρτες αλλά και ηχητική επένδυση με μουσική του Αιγαίου.
10. (Πώς λειτουργούν) Οι μηχανές από το Α ως το Ω, David Macaulay, «Ερευνητές»: Περιγράφεται ο τρόπος λειτουργίας των μηχανών, η ιστορία τους από την προϊστορική εποχή μέχρι σήμερα, η ιστορία των επιστημών. Περιλαμβάνει ευρετήριο, ενώ η χρήση κινουμένων σχεδίων κάνει την έκδοση ιδιαίτερα προσιτή στα παιδιά.
11. Η εποχή των δεινοσαύρων, «Ερευνητές»: Περιέχει την ιστορία των δεινοσαύρων, τα είδη τους, τα ευρήματα, οι θεωρίες για την εξαφάνισή τους. Όπως και το CD-ROM για τα Αιλουροειδή, έχει τη μορφή ενός Μουσείου στο οποίο ο μαθητής-χρήστης περιηγείται κι επιλέγει τα εκθέματα για τα οποία επιθυμεί να πάρει πληροφορίες, να μάθει λεπτομέρειες κλπ.
12. Οι μεγάλοι εξερευνητές, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη: Ψηφιακό ταξίδι στην ιστορία των εξερευνήσεων. Περιλαμβάνει περιγραφή βήμα – βήμα 21 εξερευνήσεων με αφήγηση – χάρτες, παρουσίαση εννέα μεγάλων πολιτισμών (Μάγιας, Ίνκας κ.ο.κ.), περιγραφή οργάνων ναυσιπλοΐας, χρονικό με 160 σταθμούς στην ιστορία των εξερευνήσεων, περιγραφή των μέσων μεταφοράς κλπ.
Τα παραπάνω είναι μερικές μόνο ιδέες για εκπαιδευτικά CD-ROM που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην τάξη στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ή του εμπλουτισμού του μαθήματος. Σίγουρα, ψάχνοντας μπορούμε να ανακαλύψουμε κι άλλο ενδιαφέρον υλικό.