Βαρβαρότητα οι παραστάσεις με ζώα

Κατέθεσε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης τροπολογία σε νομοσχέδιο που ψηφίζεται τη Δευτέρα, η οποία  επιτρέπει τη χρήση ζώων σε παραστάσεις «για εκπαιδευτικούς σκοπούς». Κι είναι να αναρωτιέται κανείς τι είδους «εκπαιδευτικοί σκοποί» είναι αυτοί, σε τι εκπαιδεύουν τα παιδιά και τους θεατές αιχμαλωτισμένα ζώα που δίνουν «παραστάσεις». Εκπαίδευση στη βαρβαρότητα; Εκπαίδευση στην υποταγή; Εκπαίδευση στην υποτιθέμενη «ανωτερότητα» του ανθρώπου έναντι των ζώων και των άλλων μορφών ζωής στον πλανήτη;

Η επίμαχη τροπολογία είναι φωτογραφική για συγκεκριμένη επιχείρηση της Αθήνας που χρησιμοποιεί δελφίνια και θαλάσσιους ελέφαντες για παραστάσεις, κάτι που γίνεται παράνομα, μιας και η σημερινή νομοθεσία απαγορεύει κάτι τέτοιο.

Η χρήση ζώων σε παραστάσεις ζωολογικών κήπων, τσίρκων και δελφιναρίων θέτει ουσιαστικά ερωτήματα σε όλους μας:

• Ποιος και πώς αιχμαλώτισε τα άγρια αυτά ζώα; Κατά πόσο ήταν νόμιμη η αιχμαλωσία αυτών των ζώων;
• Πώς έφτασαν αυτά τα άγρια ζώα στη συγκεκριμένη κάθε φορά επιχείρηση/κήπο; Εδώ μπαίνουν σοβαρά θέματα που έχουν να κάνουν με το παράνομο εμπόριο απειλούμενων ειδών, κάτι που απαγορεύεται από διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις όπως αυτή της Βέρνης.
• Πώς «εκπαιδεύτηκαν» τα ζώα αυτά να κάνουν αυτές τις παραστάσεις; Η εκπαίδευση των δελφινιών βασίζεται στη στέρηση τροφής, η οποία σε συνδυασμό  με τη μη ικανοποίηση πολύ βασικών βιολογικών και ψυχολογικών τους αναγκών λόγω της αιχμαλωσίας, καθιστά τη διαβίωση τους στις δεξαμενές εξαιρετικά βασανιστική. Έχουν κυκλοφορήσει ευρέως στο Διαδίκτυο ανατριχιαστικά βίντεο με βασανισμούς ζώων (π.χ. ελεφάντων) για να «εκπαιδευτούν» ώστε να μας παρουσιάζουν παραστάσεις που χειροκροτάμε αφήνοντας στην άκρη για λίγο τα υγιεινά γαριδάκια που καταναλώνουμε.
• Σε τι συνθήκες ζούνε αυτά τα ζώα στην αιχμαλωσία, σε μικρά κλουβιά ή πισίνες, τι τρώνε και πώς τα φροντίζουν; Τα δελφίνια, τα οποία θεωρούνται τα ευφυέστερα όντα μετά τον άνθρωπο, διανύουν υπό φυσιολογικές συνθήκες δεκάδες μίλια ημερησίως και καταδύονται έως τα 100 μέτρα βάθος. Επομένως οι δεξαμενές, αποτελούν «κλουβιά» που σε καμία περίπτωση  δεν μπορούν να μιμηθούν το φυσικό περιβάλλον των δελφινιών. Επίσης δεδομένου ότι τα δελφίνια χρησιμοποιούν υπέρηχους προκειμένου να πάρουν για το περιβάλλον τους πληροφορίες όπως η απόσταση ή το σχήμα αντικειμένων (ηχοεντοπισμός), η αλλεπάλληλη αντήχηση του σόναρ τους από τα τοιχώματα των δεξαμενών συχνά τα οδηγεί στην τρέλα.
• Σύμφωνα με έρευνες υπό συνθήκες αιχμαλωσίας ένα στα δύο δελφίνια πεθαίνει μέσα στα δύο πρώτα χρόνια της φυλάκισής του λόγω στρες, ασθενειών και μολύνσεων εντός της δεξαμενής, ενώ στο φυσικό περιβάλλον ένα δελφίνι μπορεί να ζήσει έως και 45 - 50 χρόνια.
• Βλέπουμε το πραγματικό ζώο όπως θα συμπεριφερόταν στη φύση ελεύθερο, ή ένα φάντασμα του εαυτού του σε αυτές τις παραστάσεις, τρομαγμένο και βασανισμένο, τρελαμένο όπως ο πιγκουίνος που χρησιμοποιείται σε τέτοιες παραστάσεις στη διάσημη παιδική ταινία HAPPY FEET;
• Αξίζει, γνωρίζοντας όλα τα παραπάνω να αιχμαλωτίζουμε ζώα και να τα υποβάλλουμε σε τέτοια βασανιστήρια;
• Έχει δικαίωμα ο άνθρωπος να κρατά ζώα σε αιχμαλωσία «για τη διασκέδασή του»;

Ας μην εκπαιδεύουμε τα παιδιά και τους πολίτες στην υποτιθέμενη «ανωτερότητα» του ανθρώπου στη φύση, ας μη διδάσκουμε ότι ο σκοπός (η διασκέδασή μας) αγιάζει τα μέσα, ας μην περνάει το μήνυμα ότι η αιχμαλωσία και η φυλάκιση ζώων είναι κάτι φυσιολογικό. Ας διδάξουμε το σεβασμό στη φύση, την ομαλή ένταξη του ανθρώπου μέσα στη φύση χωρίς βαρβαρότητα, ας θαυμάζουμε τη φύση και την άγρια ζωή στο βιότοπό της, στη λίμνη, στο βουνό, το δάσος, μέσα από επισκέψεις κι εκδρομές μας, χωρίς να βασανίζουμε ή να αιχμαλωτίζουμε άγρια ζώα. Η ενημέρωση και εκπαίδευση των παιδιών θα μπορούσε πραγματοποιηθεί μέσω επισκέψεων στη φύση, είτε σε κέντρα περίθαλψης της άγριας ζωής ή ακόμη καλύτερα με την ενεργή συμμετοχή τους ως εθελοντές σε τέτοιες δραστηριότητες.

Φώτης Ποντικάκης

Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου