Τις μέρες αυτές, που τα σχολεία είναι σε διακοπές, κι υπάρχει ανταγωνισμός επιχειρήσεων για την κατανάλωση του όποιου «δώρου» απέμεινε από την επέλαση της τρόικας και του μνημονίου, οι διαφημίσεις που απευθύνονται σε παιδιά στην τηλεόραση πολλαπλασιάζονται. Φτάσανε στο σημείο ακόμη και τα κρατικά κανάλια να προβάλλουν διαφημίσεις για παιδιά πρωινές ώρες, σε ώρες δηλαδή που σίγουρα πολλά παιδιά βρίσκονται μπροστά στις τηλεοπτικές οθόνες!
Γνωρίζουν οι διαφημιστές κι οι διαφημιζόμενοι ότι τα δώρα των παιδιών είναι τα τελευταία που θα κόψουν οι γονείς, των οποίων οι μισθοί έχουν άγρια περικοπεί από την πολιτική της κυβέρνησης. Γνωρίζουν ακόμη – έχουν γίνει μελέτες ολόκληρες- για τον περιβόητο «
παράγοντα γκρίνιας». Διαφημίζοντας προϊόντα στα παιδιά, τα παιδιά γκρινιάζουν, παρακαλούν, «γίνονται τσιμπούρια» στους γονείς τους μέχρι να τους αγοράσουν τα συγκεκριμένα προϊόντα. Είναι μια παλιά τακτική, που οι εταιρείες τη χρησιμοποιούν από το 19ο αιώνα, μόνο που τώρα με τη δύναμη της τηλεόρασης και των ηλεκτρονικών μέσων, η προβολή είναι πολλαπλάσια όπως κι η πίεση προς τους γονείς και τους ενήλικες από τα παιδιά – θύματα της διαφήμισης
(Βλ. Morgan Spurlock, Μπουκιά ασυγχώρηση – Γρήγορο φαγητό ή υγεία;, εκδ. Διόπτρα, 2006, σελ. 206).
Σκεφτείτε μόνο ότι
το μέσο παιδί στην Αμερική παρακολουθεί σαράντα χιλιάδες (40.000) διαφημίσεις το χρόνο! Πρόκειται για αύξηση 100% μέσα σε μια εικοσαετία! Μόνο στις ΗΠΑ δαπανώνται 60 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο για τηλεοπτική διαφήμιση
(οπ.π, σελ. 214).
Και δεν είναι μόνο οι ίδιες οι διαφημίσεις, καθώς η διαφήμιση κι η προβολή καταναλωτικών και διατροφικών προτύπων περνάνε μέσα από ποικίλα τηλεοπτικά προγράμματα, ακόμη κι από τα κυλικεία των σχολείων -
στις ΗΠΑ σε 23.000 δημόσια σχολεία υπάρχουν καταστήματα φαστ φουντ (οπ.π, σελ. 253), τα σχολικά βιβλία, τα γυμναστήρια, τις ομάδες ποδοσφαίρου
(όπ.π, σελ. 257).
Στις ΗΠΑ
τα παιδιά περνάνε πάνω από 40 ώρες τη βδομάδα μπροστά στην τηλεόραση (Βλ. Susan Linn, «Η εμπορευματοποίηση στη ζωή των παιδιών» στο «2010: Η κατάσταση του κόσμου», έκδοση του Ινστιτούτου Worldwatch –στην Ελλάδα εκδόθηκε από την «Καθημερινή» και την «Οργάνωση Γη για την κοινωνία και το περιβάλλον», σελ. 74) –και στην Ελλάδα οι έρευνες δείχνουν αντίστοιχα νούμερα! Περισσότερες ώρες δηλαδή από όσες πάνε στο σχολείο. Η τηλεόραση πλέον απασχολεί περισσότερες ώρες τα παιδιά από όσες το σχολείο! Αυτό και μόνο το γεγονός θα έπρεπε μας έχει αφυπνίσει ώστε να υπάρξει μεγαλύτερος έλεγχος στην τηλεόραση, κατάλληλα προγράμματα για παιδιά, κατάργηση των διαφημίσεων που απευθύνονται στα παιδιά.
Τα παιδιά αρχίζουν να αναπτύσσουν κριτική σκέψη στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού σχολείου, πράγμα που σημαίνει ότι είναι κυριολεκτικά απροστάτευτα στις επιδρομές της διαφήμισης τουλάχιστον ως αυτήν την ηλικία, γι’ αυτό και αρκετές χώρες έχουν απαγορεύσει τις διαφημίσεις για παιδιά έως 12-13 ετών.
Απροστάτευτοι μικροί καταναλωτές λοιπόν, «στρίμωγμα» των γονέων κι όχι μόνο. Διότι όσο περισσότερη ώρα περνούν τα παιδιά μπροστά στην τηλεόραση, τόσο λιγότερη διαθέτουν για δημιουργικό παιχνίδι.
Το παιδί μεταμορφώνει τον κόσμο μέσα από το παιχνίδι.
«Το παιχνίδι προάγει ιδιότητες θεμελιώδεις για τη διάπλαση δημοκρατικών πολιτών, όπως η περιέργεια, η ικανότητα για λογική σκέψη, η κατανόηση του άλλου, η προθυμία για μοίρασμα, η συνεργασία, καθώς και μια αίσθηση επάρκειας – η πίστη ότι ένα άτομο μπορεί να κάνει τη διαφορά στον κόσμο. Η εποικοδομητική επίλυση προβλημάτων, η διαφοροποίηση της σκέψης και η ικανότητα για αυτοέλεγχο είναι ιδιότητες που αναπτύσσονται μέσω του δημιουργικού παιχνιδιού», γράφει η
Susan Linn (όπ.π, Η Κατάσταση του Κόσμου, σελ. 71).
Το παιδί μπροστά στην τηλεόραση καταντά ένας παθητικός πολίτης – καταναλωτής. Οι μελέτες πλέον συνδέουν τις ώρες παρακολούθησης διαφημίσεων και τηλεόρασης με την παιδική παχυσαρκία, με την αλλαγή διατροφικών προτύπων, με τη στροφή προς τα φαστ φουντ και την εγκατάλειψη της υγιεινής κρητικής διατροφής.
Το παιδί που παίζει, μπορεί να γίνει ένας ενεργός πολίτης, με κριτική σκέψη που αλλάζει τον κόσμο। Ας ενισχύσουμε λοιπόν το παιχνίδι αντί της τηλεόρασης, ας προωθήσουμε προγράμματα Αγωγής Υγείας, Πολιτισμού, Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στα σχολεία, αντί να τα περιορίζουμε όπως κάνει η κυβέρνηση. Απέναντι στη διαφήμιση που μπορεί να προβάλλει ακόμη και φύκια για μεταξωτές κορδέλες, χρειαζόμαστε πολίτες και παιδιά με κριτική σκέψη. Ας τα βοηθήσουμε να βγουν έξω στον κόσμο, παίζοντας, μέσα από δραστηριότητες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, στο πάρκο, στη γειτονιά, τη λίμνη, την παραλία ή το δάσος. Υπάρχει ένας κόσμος εκεί έξω που αξίζει να γνωρίσουν και να προστατέψουν!
Φ.Π.
